De bevolking is niet op de hoogte van wat er gaande is
Op dinsdag 27 februari j.l. was er een openbare besluitvormende vergadering van de Eilandsraad met als agendapunt 9 ‘Voorbereiding werkconferentie WolBES/FinBES te Den Haag’. Doel van de beraadslaging over agendapunt 9 was de inzet te bepalen van de Eilandsraad bij de werkconferentie van 4 t/m 6 maart 2024. Voor deze werkconferentie heeft staatsecretaris Van Huffelen de bestuurders en volksvertegenwoordigers van de openbare lichamen Bonaire, Sint Eustatius en Saba uitgenodigd voor de afronding van het consultatieproces inzake de Herzieningswet WolBES/FinBES. De inzet van Bonaire is opgenomen in een document getiteld: ‘Standpunt Bonaire inzake herziening WolBES/FinBES’. Dit document is nieuw en werd nooit eerder als zodanig gepubliceerd, laat staan dat de bevolking op de hoogte kan zijn van de inhoud. In dit document worden de beginselen en uitgangspunten van de inrichting van het bestuur van Bonaire en de verhouding tot de rijksoverheid geanalyseerd. Er worden ook voorstellen naar voren gebracht met betrekking tot enkele fundamentele thema’s die als basis zouden moeten dienen voor aanpassingen en veranderingen in de WolBES en FinBES. De beginselen en uitgangspunten zijn gericht op het versterken van de autonomie van de openbare lichamen en ze zijn als volgt: 1) De geldende rechtsorde binnen het Nederlandse staatsbestel blijft in stand, 2) Autonomie en zelfbeschikking, 3) Nieuwe governance structuur, en 4) Differentiatie. Verder omvat het document 13 voorstellen gebaseerd op bestuurlijke organisatie, verhouding tot het Rijk, financiën, bestuurlijk en financieel toezicht, en toelating en vestiging. Een greep uit deze 13 voorstellen: Uitbreiding en versterking eilandsraad. Uitbreiding bestuurscollege. Benoeming gezaghebber. Permanente vertegenwoordiging in Den Haag. Nieuwe berekeningsformule hoogte rijksbijdrage en vrije uitkering. Meer verantwoordelijkheid en ruimte voor financieel beheer. Toelatings- en vestigingsrestricties voor niet-Bonairiaanse burgers.
Waarom worden er dingen verborgen gehouden voor de bevolking?
Bij de eerder genoemde agendapunt 9 heeft raadslid Humphrey ‘Junny’ Wout om hoofdelijke stemming gevraagd met betrekking tot het vaststellen van dit document. Raadslid Wout heeft tegen gestemd. Volgens raadslid Wout heeft hij ernstige bezwaren tegen het feit dat bovengenoemd document zonder enige betrokkenheid van de bevolking tot stand is gekomen. Er was geen enkele vorm van informatiecampagne en er werd geen consultatie gehouden met de bevolking, niet fysiek en ook niet bijvoorbeeld via internet. De bevolking wist niet en weet nog steeds niet wat de bedoeling is van deze werkconferentie. Men heeft er niet eens aan gedacht om bijvoorbeeld een ‘white paper’-sessie te houden waar de bevolking aan kon deelnemen. Naast dit alles brengt raadslid Wout de volgende argumenten naar voren om zijn tegenstem te ondersteunen:
- Het proces om tot een einddocument te komen is niet volgens de in de Wet Openbaarheid van Bestuur BES neergelegde procedure verlopen en is derhalve niet transparant.
- De MPB-fractie heeft meerdere keren verzocht om het tot nu toe gevolgde proces openbaar te maken, samen met de bijbehorende documenten, zodat de bevolking haar mening daarover kon geven en indien nodig vragen hierover te stellen. Helaas hebben wij hiervoor geen meerderheid kunnen krijgen. De MPB en de UPB hebben vóór transparantie gestemd en Demokrat, M21 en Vrolijk hebben tegen gestemd.
- Het document in kwestie heeft een twijfelachtig karakter met betrekking tot welke koers men op wil gaan met de herziening van de WolBES en de FinBES. Het lijkt erop dat er een verborgen agenda is om de staatkundige structuur aan te gaan pakken, terwijl dat niet het doel is. Het is niet alleen de MPB-fractie die dit gezegd heeft, maar er zijn meer raadsleden die deze zorgen hebben verwoord.
- De MPB-fractie gelooft wél in Deugdelijk Bestuur en werkt konform de Wet Openbaarheid van Bestuur BES. Een proces dat zulke grote gevolgen heeft voor de toekomst van onze mensen op Bonaire MOET transparant zijn voor de bevolking. Daarom zal de MPB-fractie nooit ofte nimmer meewerken om zaken van deze omvang verborgen te houden voor de Bonairiaanse bevolking. Wij geloven zeker in eenheid, maar waar er verkeerde dingen plaatsvinden, gaan wij niet meedoen, alleen maar om te kunnen zeggen dat wij een eenheid vormen. Waar er zich kwalijke praktijken met een onbetrouwbaar karakter afspelen, gaan wij niet blindelings achter mooie praatjes aanlopen.
- Dit is dan ook de reden waarom de MPB-fractie met het voorstel is gekomen om het document in tweeën te splitsen. Een gedeelte dat de wijzigingen in de WolBES en de FinBES inhoudt, en een ander gedeelte dat een lijst met politieke wensen met betrekking tot de toekomst van Bonaire bevat. Ook dit voorstel kon niet op een meerderheid rekenen.
- Als de MPB-fractie erin geslaagd was om een meerderheid te krijgen die vóór het splitsen van het document was, dan zouden wij voorgesteld hebben om een samenkomst te organiseren, een ‘white paper’-sessie dus, om in transparantie met de Bonairiaanse bevolking vast te stellen welke koers wij willen volgen. Helaas is het niet zo ver gekomen.
- Er is nu geen ruimte meer om te debatteren over een gewenste koers. Vanaf 2020 werden de voorstellen voor veranderingen in de WolBES en de FinBES geformuleerd, en wij gaan nu met een document dat niet overeenkomstig de toenmalige voorstellen is. De ministerie van BZK heeft duidelijk uitgelegd dat alles wat niet onder de wijziging van de WolBES en de FinBES valt, ‘on hold’ gezet zal worden totdat er een moment komt waar ruimte op de agenda is om deze aan te pakken.
Tot slot brengt raadslid Wout naar voren dat de MPB-fractie gaat deelnemen aan de werkconferentie in Den Haag. Wij gaan ons tot het uiterste inspannen om voor de belangen van de Bonairiaanse bevolking op te komen. Met de wetswijzigingen hopen wij dat Bonaire een bestuurlijke relatie krijgt met Nederland die beter en efficiënter is, altijd met wederzijds respect.