Papegaaivissen zijn niet alleen maar mooi om naar te kijken. De gemiddelde papegaaivis besteedt tot 90% van zijn dag aan het schoonmaken van de koraalriffen. Met hun scherpe bek kunnen ze gemakkelijk algen van koralen en rotsen schrapen, essentieel om de riffen gezond te houden. Vooral nu met grote stressfactoren zoals koraalverbleking en Stoney Coral Tissue Loss Disease (SCTLD), zijn ze belangrijk om koraalriffen te helpen herstellen en opnieuw te laten groeien. Verhoogde bescherming in het Caribisch gebied zal worden overwogen tijdens de volgende Conference of parties for the Cartagena Convention (COPS) die later dit jaar op Aruba plaatsvindt.
Koraalriffen vormen een waardevol leefgebied voor vissen en andere dieren. Mensen profiteren ook van de vele ecosysteemdiensten die koraalriffen bieden, waaronder kustbescherming, voedsel en inkomsten uit toerisme en visserij. Koraalriffen zijn zelfs een van de belangrijkste bronnen van inkomsten voor de Nederlands Caribische eilanden.
Belangrijke grazers
Herbivoren zoals papegaaivissen spelen een cruciale rol bij het behoud van gezonde koraalriffen. Ze helpen het delicate evenwicht binnen het rif in stand te houden door te grazen op (macro)algen, die de belangrijkste concurrenten zijn voor koralen om ruimte en licht. De gemiddelde papegaaivis besteedt tot 90% van zijn dag aan het schoonmaken van het rif. Deze vissoort houdt niet alleen de algen onder controle, maar deze herbivoren creëren ook nieuwe ruimte voor babykoralen om zich te hechten en te groeien.
Naast het verwijderen van macroalgen en het bevorderen van de vestiging en groei van koralen, zijn papegaaivissen ook natuurlijke bioeroders die sediment produceren door te grazen op rotsen, kalkalgen en koralen (minder dan 10% van hun voedsel). Hiermee helpen ze bij het recyclen van nutriënten en het produceren van “zand” voor (geërodeerde) kustgebieden.
Het rapport van het Global Coral Reef Monitoring Network (GCRMN) getiteld “Status and Trends of Caribbean Coral Reefs: 1970-2012” door Jackson et al. (2014) documenteerde kwantitatieve trends over de gezondheid van koraalriffen gedurende 43 jaar in het bredere Caribisch gebied. Het rapport identificeert dat een van de belangrijkste oorzaken van de achteruitgang van koraalriffen in het Caribisch gebied de overbevissing van herbivoren, met name papegaaivissen, is.
Gevaren
Papegaaivissen gedijen het best in gezonde ecosystemen van koraalriffen. Daarom worden deze vissen blootgesteld aan dezelfde bedreigingen als koralen. Denk hierbij aan de negatieve effecten van klimaatverandering, verzuring van de oceaan, vervuiling en ziektes zoals de Stoney Coral Tissue Loss Disease (SCTLD). Bovendien kan overbevissing lokale papegaaivispopulaties snel uitroeien. Studies tonen aan dat riffen gezonder zijn en een hoger herstelvermogen hebben op locaties waar papegaaivissen worden beschermd. Dit benadrukt het belang van papegaaivissen voor riffen om te kunnen herstellen van deze bedreigingen.
Papegaaivissen beschermen
In de Nederlandse Cariben – op Aruba en Bonaire – zijn er lokale regels en voorschriften om alle papegaaivissen te beschermen. Op deze eilanden is het verboden ze te vangen, te doden, te verwonden of te storen. Gelukkig voor de andere eilanden in de (Nederlandse) Cariben heeft het Koninkrijk der Nederlanden, samen met de Republiek Frankrijk, formeel een voorstel ingediend om alle papegaaivissen op te nemen in bijlage III van het Specially Protected Areas and Wildlife (SPAW) Protocol, een regionaal overeenkomst voor de bescherming en het duurzame gebruik van de kust- en mariene biodiversiteit in de ruimere Caribische regio. Indien goedgekeurd tijdens de volgende Conference of parties for the Cartagena Convention (COPS) later dit jaar op Aruba, biedt deze maatregel een wettelijk kader voor de instandhouding van de papegaaivis om de populatie op een optimaal niveau in de wijdere Cariben te verzekeren en te behouden.
Wilt je meer weten over de lokale papegaaivispopulaties? Bekijk de volgende gerelateerde artikelen:
Fish poop: an underappreciated food source for coral reef fishes?, Recovery of Orbicella annularis corals from parrotfish predation, and Parrotfish key to reef survival, Proposal Parrotfish SPAW Annex III