CuracaoFeaturedInternacional

OPINION: Rekomendashon I: Afiliashon na e Tratado di Nashon Uní kontra di korupshon

Fundashon Korsou

“Fundashon Kòrsou Transparente ta para ketu na e di 10 aniversario di e rapòrt di Transparency International tokante e riesgonan di korupshon na Kòrsou (artíkulo 2 di 6)

Den kuadro di e di 10 aña di publikashon di e rapòrt, Fundashon Kòrsou Transparente ke pone enfásis riba e importansha di tuma akshón rápidamente pa nos pais ratifiká e Tratado di Kombatímentu di Korupshon di Nashon Uni. Den e evaluashon di e National Integrity System Assesment: Kòrsou 2013, Transparency International a hasi nan promé rekomendashon, kual ta balido te ku e dia di awe: “Kòrsou mester ratifiká purá e Konvenshon di Nashon Uni kontra korupshon i desaroyá un plan di akshon pa sigurá e implementashon di esaki.” E rapòrt di Transparency International a identifiká e riesgonan di korupshon na Kòrsou i a menshoná e kambionan ku ta nesesario. Aktualmente 10 aña a pasa i ketu bai esaki no a sosode. Kiko ta e motibu(nan) ku e paso aki ta tuma asina tantu tempu i na unda nos ta awor aki.

Riba 9 di desèmber 2022, Fundashon Kòrsou Transparente a publika un artíkulo di opinión en konekshon ku e Dia Internashonal kontra Korupshon, enfatisando e krusial importansia pa Kòrsou ratifiká e tratado menshoná. Resumiendo, ta importante pa kompartí ku e tratado aki ta un base sólido pa krea un sosiedat hustu, transparente i íntegro.

Nos ta boga pa un Kòrsou kaminda e fondonan públiko ta wordu administrá ku efikásia, kaminda edukashon i kuido di salú ta wordu distribuí di un manera hustu, i kaminda oportunidatnan pa invershonistanan ta igual i amplio. Ademas, e tratado ta yuda fortifiká e estado di derechi ku un sistema di hustisia hustu i transparente. E ta fomentá paisnan pa kompartí informashon ku otro, i pa koperá den investigashon i persekushon di kasonan relashoná ku korupshon. Un elemento esensial pa paisnan ta pa sigurá un maneho di informashon ekselente na públiko, transparensia den
finansiamentu di partidonan polítiko, i pa introdusí lei pa protehá denunsiante (Klokkenluiders regeling) ku por hasi esaki sea anonimo of no, tokante kondukta penal relashoná ku korupshon. Na fin di dia, sigimentu i implementashon di reglanan internashonal kontra korupshon ta kontribuí na e kredibilidat di Kòrsou den ámbito internashonal. Esaki por fomentá koperashon internashonal i mehorá relashonnan diplomatiko na un manera positivo.

Falta di leinan di implementashon

Un paso esensial pa garantisá e kumplimento di e tratado, ta e kreashon di leinan di implementashon adekuá. Un obstákulo ku nos a enkontrá ta ku Kòrsou no tabata dispone di leinan di implementashon na e momentu ku mester a ratifiká esaki. Durante e rondanan konsultativo tokante nos intenshon pa uni na e tratado (Antia Hulandes), nos a rekonosé e importansia di e leinan di implementashon. Den KvK 135804 | korsoutransparente@gmail.com | www.facebook.com/KorsouTransparente. e perspektiva aki, nos a señalá ku e Kódigo di Derechi Penal (Wetboek van Strafrecht) i e Kódigo di Proseso Penal (Wetboek van Strafvordering) mester a wordu revisá.

Aktualmente e Kódigo di Derechi Penal nobo a drenta na vigor na 2011. Lokual ta falta ahinda ta pa renobá e Kódigo di Proseso Penal. E Kódigo aki ta enserá e reglanan pa investigashon, persekushon, i penalisashon di delítonan penal. E kòdigo ku tin aktualmente ta data for di 1997, i ta resultá ku e no ta kumpli ku e reglanan internashonal. Den un esfuerso konhuntamente ku e Komishon pa Revishon di Kódigo di Proseso Penal, ku a inkluí representantenan di e poder hudisial, Ministerio Públiko,
abogadonan, polis, reclassering, i ekspertonan di diferente paisnan den Reino Hulandes, a traha duru pa yega na un vershon nobo di e kódigo. Mester menshona ku esaki no tabata un tarea fásil, pero nos ta konvensí ku esaki ta esensial pa nos kompromiso pa uni na e tratado. Artíkulo 39 di Statüt di Reino Hulandes ta stipulá ku nos mester entrega reglanan di derechi penal i proseso penal di un manera
uniformá, evitando diferenshanan entre e kuater paisnan di Karibe den Reino Hulandes, i di e forma aki asegurando un proseso di mantenshon di orden i koperashon efektívo.

Aktualmente e Kódigo di Derechi Penal nobo a drenta na vigor na 2011. Lokual ta falta ahinda ta pa renobá e Kódigo di Proseso Penal. E Kódigo aki ta enserá e reglanan pa investigashon, persekushon, i penalisashon di delítonan penal. E kòdigo ku tin aktualmente ta data for di 1997, i ta resultá ku e no ta kumpli ku e reglanan internashonal. Den un esfuerso konhuntamente ku e Komishon pa Revishon di Kódigo di Proseso Penal, ku a inkluí representantenan di e poder hudisial, Ministerio Públiko,
abogadonan, polis, reclassering, i ekspertonan di diferente paisnan den Reino Hulandes, a traha duru pa yega na un vershon nobo di e kódigo. Mester menshona ku esaki no tabata un tarea fásil, pero nos ta konvensí ku esaki ta esensial pa nos kompromiso pa uni na e tratado. Artíkulo 39 di Statüt di Reino Hulandes ta stipulá ku nos mester entrega reglanan di derechi penal i proseso penal di un manera
uniformá, evitando diferenshanan entre e kuater paisnan di Karibe den Reino Hulandes, i di e forma aki asegurando un proseso di mantenshon di orden i koperashon efektívo.

Gobièrnu di Kòrsou a presentá e proyekto di e Kódigo nobo i e “Memorie van toelichting” ku ta bini kune, na Staten na ougùstùs 2019. Na e momentu aki por informá ku den Staten a tene un seshon tékniko presidí pa dos miembro di e Komishon Konhunto pa Revishon di e Kódigo di Proseso Penal, kendenan tabata profesor Hans de Doelder i fiskal di ministerio publiko, Guillano Schoop. Den parlamentu a insisí pa mas eksperto bin duna splikashon. Den un karta fechá di 23 di mei, e minister
di Hustisia a pidi Presidente di Staten pa trata esaki ku urgensia, paso un introdukshon rápido di e kódigo aki no solamente ta hopi deseá, pero e ta altamente nesesario.”

Tardansa den introdukshon di e Kódigo di Proseso Penal nobo: E tin influensha riba e ratifikashon di e Tratado di Nashon Uni?

Te na momentu di publikashon di e artíkulo aki, nos no por bisa eksaktamente kua ta e fecha planiá pa e introdukshon di e kòdigo. Un faktor importante ta ku na e momentu aki, solamente Aruba a firma e Kódigo nobo di Proseso Penal i ya tin plan pa pon’e drenta na vigor riba 1 di yanüari 2024. Na Kòrsou i Sint-Maarten, e kòdigo ta ketu bai pendiente pa tratamentu den parlamentu. Segun e presidente di Korte Komun, e retraso den e introdukshon di e kódigo nobo ta trese e riesgu den desbalansa den prosesamentu di kasonan i esaki por tin diferente konsekuensianan desfavorabel.

Un yamada urgente ta bai na e parlamentonan di Kòrsou i Sint-Maarten pa nan finalmente trata e kòdigo ku a keda posponé pa basta tempu kaba. Ku e retraso pa introdusí e kòdigo nobo, nos mester tene na kuenta ku e proseso pa nos por afiliá na e Tratado di Nashon Uní tambe lo sufri retraso. Kisas un opshon ta pa pone e tratado drenta na vigor promé ku e Kódigo nobo di Proseso Penal ser finalisá, pero esaki ta un aspekto ku mester wordu investigá. Te ku awe, tin un total di 189 pais ku a uni nan
mes na e tratado aki.

Den e Plan Stratégiko 2022-2025 di minister di Hustisia, e tratado aki ta inkluí komo un prioridat, pero ainda Staten mester ratifiká e tratado aki. Ku ratifikashon di e tratado, nos pais Kòrsou ta pone un paso importante pa fomentá transparensha i integridat den nos komunidat i sigi den e lucha pa kombatí korupshon. Afiliando nos mes na e tratado por tin komo resultado un miho klima di invershon i tambe un mehorashon di e reputashon di nos pais.

Den kuadro di e evaluashon di nos pais ku lo ser hiba pa Caribbean Financial Action Task Force (CFATF) na 2024, e organisashon lo evaluá/kontrolá si Kòrsou a uni su mes na e tratado aki di Nashon Uní.

Ademas, e International Narcotics Control Strategy Report di mart 2022 di Ministerio di Relashonnan Eksterior di Merka ta menshoná ku e tratado di Nashon Uní kontra korupshon ainda no ta aplikabel na Kòrsou. Esaki a ser menshoná spesífikamente den e sekshon tokante defishensianan riba e tereno di kombatimentu di Labamentu di Plaka, Aspektonan Hudisial, Polítika i Regulashon. Kòrsou Transparente lo sigui e desaroyonan di serka, esta e introdukshon di e Kódigo nobo di Proseso Penal i ratifikashon di e Tratado di Nashon Uní pa nos Parlamentu.

Fuente
• Karta di minister di Justisia na presidente di Staten di Kòrsou, di 11 mei 2023, kaso nr.
2021/031264.
• Sr. J.H.J. Verbaan i sr. B.A. Salverda, Legislashon penal i di proseso na Aruba, Kòrsou i Sint Maarten. Tijdschrift voor Bijzonder Strafrecht & Handhaving, Boom juridisch, 2019, nr.3.
• Amigoe di djasabra 9 di sèptèmber 2023, ‘Nan mester hopi mas na tereno di hustisia na Sint Maarten’.
• Antilliaans Dagblad di djárason 12 di sèptèmber 2023, OM ta lamentá retraso di kòdigo di proseso (pag.9)
• International Narcotics Control Strategy Report, mart 2022, Volume II, Money Laundering

Outor: Varios miembro di Bestür i Konseho Konsultativo di Kòrsou Transparente a kontribuí na e artíkulo aki.

 

Related posts

Prome Minister Evelyn Wever-Croes: Overtolligheidspool a baha di 82 persona no activo pa 9 persona no activo

EA News Author

Controles van de Kustwacht, Politie en Guarda nos Costa gedurende Boat Fest

EA News Author

Minister Geoffrey Wever: Curso Finansas den mi Hogar a start pa San Nicolas

EA News Author

Leave a Comment

Whatsapp Message