Als een nieuwe ramp zich in het Caribische deel van het Koninkrijk voordoet, is Nederland erop voorbereid. Dat is de conclusie van de beleidsdoorlichting Wederopbouw Bovenwindse eilanden. Dit onderzoek naar de doelmatigheid en doeltreffendheid van de noodhulp na de orkanen Irma en Maria is gedaan in opdracht van het Kabinet en gaat over de periode 2017-2021. Vanwege de grote impact van orkanen in dit deel van het Koninkrijk, wilde het kabinet leren wat de beste aanpak is voor noodhulp en wederopbouw op de eilanden in het Caribisch gebied.
De bovenwindse eilanden Sint Maarten, Saba en Sint Eustatius werden in september 2017 hard getroffen door de orkanen Irma en Maria. Nederland leverde de eerste noodhulp via het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties. De onderzoekers concluderen dat het ministerie van BZK relatief goed heeft gepresteerd. Dit ondanks de beperkte voorbereidingstijd en ervaring met leiden en coördineren van een crisis van deze omvang. Zo waren op Sint Maarten de grote wegen, het vliegveld en de haven snel weer functioneel. De noodhulp verliep op Saba en Sint Eustatius succesvol en de wederopbouw startte er snel. De wederopbouw van Sint Maarten gaat onverminderd door en onderzoekers zijn positief gestemd over het verloop van de grote infrastructuur projecten onder het trustfonds wederopbouw Sint Maarten.
Toch zijn verbeteringen mogelijk. Zo bevelen de onderzoekers aan vooraf goed na te denken over de omvang van de benodigde steun vanuit Nederland. Bijstandsverzoeken vanuit de eilanden moeten duidelijker worden geformuleerd. Andere aanbevelingen gaan over het helpen van de eilanden bij de voorbereiding op noodsituaties, het ontwikkelen van noodhulp- en wederopbouwplannen en het op orde brengen van de interne documentatie over geboden noodhulp. Daarnaast wijzen de onderzoekers op het belang van meer goede communicatie met de Caribische delen van het Koninkrijk.
Om de Nederlandse reactie na toekomstige rampen te verbeteren zijn er na de noodhulpfase aan de hand van evaluaties veranderingen doorgevoerd bij BZK. Zo is er een crisisteam opgezet en is er samen met het ministerie van Justitie en Veiligheid een handboek crisisbeheersing voor de Caribische delen van het Koninkrijk opgesteld. Er wordt gewerkt aan een stappenplan dat inzicht moet geven in onder meer te behalen doelen, impact en resultaten bij noodhulp.
De wederopbouw is op Saba en Sint Eustatius afgerond. Op Sint Maarten is deze nog steeds gaande. Het trustfonds wederopbouw Sint Maarten is in juni 2022 verlengd tot eind 2028, wat positief beschouwd wordt in de beleidsdoorlichting. Hierdoor is er voldoende tijd om de wederopbouwprojecten zorgvuldig af te ronden. Verder helpt Nederland Sint Maarten om zich voor te bereiden op toekomstige crises. Door kennis en expertise beschikbaar te stellen en de samenwerking met onder meer de Wereldbank te versterken en ondersteunen.
Het kabinet streeft ernaar alle aanbevelingen en verbeteringen nog vóór de start van het nieuwe orkaanseizoen in juni 2023 af te ronden
