Wij hebben Nederland om hulp gevraagd. Wij moeten aangeven hoe wij willen dat Nederland helpt.
In september 2004 heeft de Bonairiaanse bevolking deelgenomen aan een referendum en daarbij gekozen voor een directe band met Nederland op grond van het subsidiariteitsprincipe. Dat betekent dat de onderverdeling van taken zou berusten op taken waar Nederland Bonaire mee helpt, en taken die Bonaire zelf uitvoert. Dit werd in 2006 bekrachtigd en in 2010 werd Bonaire een integraal deel van Nederland als Openbaar Lichaam (géén gemeente) en er werd vastgelegd dat wanneer er wetten werden gemaakt, afgeweken kon worden van het Europese deel gebaseerd op specifieke omstandigheden in onze situatie (positieve differentatie). Omdat het om onze situatie gaat, werd afgesproken dat bij het maken van wet- en regelgeving en bij het nemen van besluiten die een impact op ons leven hier op Bonaire hebben, dat dit in overleg met ons bestuur moet gebeuren. En hier is het waar de schoen wringt bij de M21-fractie. Ons bestuur bestaat uit drie organen, namelijk: de Gezaghebber, het Bestuurscollege en de Eilandsraad. Deze drie vormen samen het bestuur van dit eiland. Onmiskenbaar werd in de WOLBES de bevoegdheden en taken van elk van deze organen afgebakend. Hierbij is de Eilandsraad echter het hoogste orgaan, omdat het de Eilandsraad is die leden van het Bestuurscollege benoemt en ontslaat, die beleidskaders vaststelt en daarbij de begroting met fondsen om beleid uit te voeren, en het is de Eilandsraad die wetsverordeningen maakt. Kortom, de Eilandsraad bewaakt het algemeen belang van de Bonairiaanse bevolking, omdat de raadsleden door de Bonairiaanse bevolking zijn gekozen en als zodanig vertegenwoordigen zij ook de bevolking.
Er zijn veel gevallen en ze nemen met de dag toe, waarbij de Eilandsraad totaal buitengesloten wordt van besluiten die juist het dagelijks leven van degenen die door de Eilandsraad vertegenwoordigd worden, het volk dus, raken en daar een impact op hebben. De Eilandsraadleden moeten dan via de media horen, lezen en zien dat die en die minister en/of staatssecretaris op Bonaire is om te komen vertellen over een of ander besluit die in Den Haag genomen is of genomen gaat worden. Een andere keer horen, lezen en zien de Eilandsraadleden dat een of andere Nederlandse ministerie documenten heeft ondertekend en/of tot een overeenkomst is gekomen met het Bestuurscollege over thema’s die een impact hebben op ons eiland. De M21-fractie begrijpt dat de uitwisseling van informatie in de eerste plaats op bestuursniveau plaatsvindt, tussen de ministeries en het Bestuurscollege dus, maar dat neemt niet weg dat zowel het Nederlandse Parlement, i.c. de Tweede Kamer, maar ook de Bonairiaanse Eilandsraad over deze ontwikkelingen geïnformeerd moeten worden. Erger nog, de Nederlandse regering en net zo goed het Bestuurscollege hebben een informatieplicht naar de volksvertegenwoordigers toe. Alleen op die manier kan de volksvertegenwoordiger zijn/haar toezichts- en controletaken uitvoeren met betrekking tot beleid en uitvoer van bestuursbeleid.
Deze week begint ook weer met het bezoek van minister Rob Jetten die deel komt nemen aan een klimaatconferentie op Aruba, waar ook Bonaire aan deelneemt. In dezelfde adem kunnen wij lezen over een concept wet betreffende wijkactiviteiten die de internetconsultatie-ronde is ingegaan. Wij hebben net geprotesteerd tegen eenzijdige wijzigingen van de WOLBES en de FINBES door Nederland, zonder dat de Eilandsraad daarbij betrokken wordt. Zo kunnen wij nog meer voorbeelden opnoemen.
Om deze redenen en gevolg gevend aan het NEE dat de bevolking heeft laten horen in december 2015, dringt de M21-fractie erop aan dat er een Bureau Constitutionele Zaken en Rijksaangelegenheden moet komen, en ook dat er binnen de huidige portefeuilleverdeling van het Bestuurscollege een portefeuille Constitutionele Zaken en Rijksaangelegenheden moet komen, toegewezen aan een gedeputeerde. Wij moeten ernaar streven dat wij, na 12 jaar directe band, op nationaal niveau de inhoud en het functioneren van deze relatie en haar voor- of nadelen voor de Bonairiaanse bevolking gaan analyseren. De Commissie Spies heeft in 2015 een evaluatie gemaakt en daarna is daar nooit meer iets van gehoord. Het systeem is verworden tot ieder voor zich en God voor ons allen. Dat is ook de reden waarom de M21-fractie een in alle lagen van de bevolking toenemende ontevredenheid constateert, namelijk omdat wij elke keer opnieuw met verrassingen geconfronteerd worden. Zaken die jaren geduurd hebben om voorbereid te worden voor de samenleving, wil Nederland ons nu in zeer korte tijd door de strot duwen en rond andere zaken die werkelijk noodzakelijk zijn voor de bevolking blijft men ronddraaien zonder een besluit te nemen. Neem bijvoorbeeld het vaststellen van een sociaal minimum dat zich al 13 jaar voortsleept en dat, ondanks de werkelijkheid die door alle rapporten wordt aangegeven en door alle bestuurders is ervaren, nog niet is vastgesteld, met als gevolg dat nog steeds 40% van onze bevolking in armoede leeft. Daarom ondersteunt M21 de manifestatie van komende vrijdag 12 mei en doet zij een oproep aan iedereen, ook degenen die niet bij die 40% horen, om solidariteit te tonen met onze eilandgenoten die strijden voor een fatsoenlijk en humaan bestaan als deel van Nederland, het nummer drie rijkste land ter wereld.