BonaireCuracaoSint MaartenFeaturedSabaSint EustatiusInternacional

Inisiativanan di kada isla pa restorá ref di koral

Koral

Kada un di e seis islanan – Aruba, Boneiru, Kòrsou, Saba, St. Eustatius i St. Maarten – a tuma
medidanan úniko i proaktivo pa atendé ku e desafionan ku nan refnan ta konfrontá. Durante e Tayer
di Restorashon di Ref di Dutch Caribbean Nature Alliance (DCNA) ku resientemente a tuma lugá, a
presentá e esfuersonan di restorashon di e organisashonnan lokal di protekshon di naturalesa. Nan ta
di importansia krusial pa garantisá salú i durashon di bida di e tesoronan di bou di awa akí pa e
añanan binidero.
Aruba: Konstruyendo un futuro pa ref di koral
Aruba Conservation Foundation (ACF)ku ta trahando aktivamente pa rebibá i sostené e ekosistemanan
di koral di e isla, ta duna guia na e esfuersonan pa rekuperashon di Aruba su refnan. Un di e inisiativanan
di mas importante ta e proyekto nobo ‘Turning the Tide’ ku RESEMBID ta finansiá i ku ta tuma lugá den
kolaborashon ku Wageningen University & Research . E proyekto ta hasi uso di ref artifisial ku nan a pone
na 3 diferente sitio den fondo di laman den Parke Marino Aruba. E refnan artifisial ta krea e struktura
tridimenshonal di kua nan ta spera ku e lo bai yuda ku rekuperashon di espesienan herbívoro
importante. E trabou di ScubbleBubbles y University of Aruba, ku ta mantené e kultivonan di koral i ku
regularmente ta limpia bich i ref, tambe ta sostené ACF. Tin trabou nobo i eksitante tambe relashoná ku
nan kolaborashon ku Metalic Foundation pa traha mapa di fondo di laman.
Boneiru: un lider mundial den konservashon di ref
STINAPA Bonaire a implementá un di e áreanan marino protehá (MPA) mas eksitoso di Karibe, loke
tabata krusial pa konservashon di su refnan di koral. Banda di esaki Reef Renewal Foundation Bonaire
(RRFB) a kana dilanti den kasonan di establesimentu di kultivo di koral ku ta pertenesé na esunnan di
mas avansá den nos region. Aparte di planta míles di koral tur aña, RRFB ta mehorá diversidat genétiko
di espesienan vulnerabel pa medio di nan programa di kultivo di koral. Kolaborashonnan adishonal ku
partnernan manera STINAPA Bonaire, Wageningen University and Research, Florida State Universityi
Rasster Lab a engrandesé e kapasidat di organisashonnan lokal di protekshon di naturalesa pa integrá
monitoreo basá riba siensia den nan esfuersonan di maneho mas aleu, di manera ku RRFB a bira un lider
riba tereno di konservashon di koral. Blijdorp ( RoffaReefs )ta investigá sistemanan nobo pa mehorá
populashonnan lokal di piská i WWF-NL ta ko-finansiadó di e proyekto akí. Un inisiativa nobo ku ta yama
proyekto di ReefGrazers ta enfoká riba e uso di bestianan nativo ku ta kome algu.  E proyekto
ReefGrazers ta un kolaborashon entre  Hogeschool Van Hall Larenstein , Wageningen Universiteit,
Wageningen Marine Research,  Entidat Públiko Saba , STINAPA Bonaire, STENAPA, Saba Conservation
Foundation i Wereld Natuur Fonds.
Kòrsou: Aserkamentunan inovativo pa restorashon di ref
Un kombinashon di investigashon sientífiko i enbolbimentu di komunidat ta duna direkshon na e
aktividatnan pa restorashon di ref na Kòrsou. Carmabi Foundation , den kolaborashon ku Curaçao Marine
Park, Reef Renewal Curaçao i Branch Coral Foundation , ta un pionero riba tereno di diferente
téknikanan pa restorashon di koral, entre otro mikrofragmentashon i uso di sustratonan ku nan a diseñá
pa mehorá kresementu di koral. A desaroyá e téknikanan akí den kolaborashon ku ekspertonan

internashonal, entre otro investigadónan di SECORE International i University of Miami. E esfuersonan di
restorashon di Kòrsou ta enserá tambe tiendanan lokal di buseo manera Ocean Encounters i Dive
Division, ku ta kontribuí na plantamentu di koral i monitoreo di salú di e refnan. Programanan públiko di
edukashon i informashon, sostené pa organisashonnan lokal di protekshon di naturalesa i University of
Curaçao ,, ta esensial pa promoshon di un kultura di maneho finansiero i komersial marítimo serka
habitantenan i bishitantenan.
Saba: Protekshon di e “Unspoiled Queen”
Saba Conservation Foundation ta manehá Saba Marine Park i Saba Bank, ku a hunga un ròl importante
den mantenshon di integridat di e ekosistemanan marino di e isla akí. Kolaborashonnan ku
universidatnan manera as Wageningen University & Research i Van Hall Larenstein University of Applied
Sciences, i e proyekto di restorashon di ref di gobièrnu di Hulanda ku ta andando, e Plan di Maneho di
Naturalesa i Medio Ambiente (Natuur- en Milieubeleidsplan – NMBP ) ta sostené e inisiativanan pa
restorashon di koral na Saba. E esfuersonan akí ta enfoká riba establesimentu di kultivonan di koral pa
multipliká espesienan menasá, i tambe investigashon inovativo pa loke ta trata restorashon di herbívoro,
por ehèmpel e Diadema II project ku ta traha riba komprendementu di rekuperashon i restorashon di
populashonnan di Diadema antillarum. SCF ta traha huntu ku operadónan di buseo lokal tambe, manera
SeaSaba, pa enbolbí komunidat ku aktividatnan di monitoreo i restorashon di ref, di manera ku e refnan
di Saba ta keda bírgen i vibrante.
St. Eustatius: rebibá ref di koral pa medio di enbolbimentu di komunidat
St. Eustatius tabata aktivamente enbolbí ku restorashon di ref pa medio di e trabou di St. Eustatius
National Parks Foundation (STENAPA) . STENAPA su anterior proyekto di restorashon di koral tabata
enfoká riba kultivo i plantamentu di koral. Awendia STENAPA ta enfoká riba restorashon di herbívoro ku
su proyekto di Restorashon di Ref di Koral NEPP. Statia a konosé un bahada di 25% di kubrimentu di
koral duru te ménos ku 2.5% den e último 20 aña. Awor makroalga ku ta kompetí ku koral pa espasio
riba ref i ta stroba larva di koral yòn di establesé nan mes, ta dominá e refnan. Trese populashonnan
importante di herbívoro manera e seapel ku spiña largu Diadema antillarum bèk riba e ref, ta di
máksimo importansia pa proveé espasio pa koral pa nan por establesé i krese. Ta ehekutá e proyekto di
restorashon akí den kolaborashon ku profeshonalnan ku ta praktiká restorashon i investigadónan i den
futuro esaki lo enserá otro herbívoronan komplementario. Aktualmente ku e Proyekto di Restorashon di
Ref di Koral NEPP ku ta andando, STENAPA a kambia di enfoke i pone esaki riba kultivo i liberashon di
herbívoronan importante manera Diadema antillarium. E herbívoronan akí ta kome i seguidamente ta
redusí loke ta kubri e alganan riba e refnan, di manera ku ta surgi espasio pa establesimentu di
reklutanan di koral. Loke ta kubri e koralnan mester mehorá, despues di un bahada drástiko di 25% pa
1% den e 20 añanan entre 1999 i 2001. Enbolbimentu di komunidat ta un piedra di skina di e strategia di
restorashon di Statia, kaminda skolnan lokal i boluntarionan ta siña tokante aktividatnan pa
konservashon di ref. Programanan edukativo ku STENAPA ta organisá, ta enfoká riba edifikashon di
kapasidat lokal pa maneho di ref riba término largu i promoshon di un konekshon profundo entre e
komunidat i su ambiente marino.
St. Maarten: Esfuersonan kolaborativo pa Rekuperashon di Ref

Na St. Maarten, Nature Foundation St. Maarten ta hunga un ròl krusial den restorashon di ref di koral,
kaminda nan ta kolaborá ku partnernan lokal i internashonal pa fortifiká nan esfuersonan. E fundashon a
establesé kultivo di koral rònt di e isla, ku un enfoke partikular riba restorashon di populashon di koral
elkhorn i staghorn. Partnership ku St. Maarten Nature Reserve, EPIC (Environmental Protection in the
Caribbean) , i institutonan akadémiko manera University of St. Martin i University of the Virgin Islands ta
sostené e esfuersonan akí. Nature Foundation St. Maarten ta traha estrechamente tambe ku negoshinan
lokal, inkluyendo sentronan di buseo manera Dive Sint Maarten , pa enbolbí nan ku e esfuersonan di
plantamentu i monitoreo di koral. Kampañanan públiko di edukashon i informashon, ku e
partnershipnan akí ta sostené, tin komo meta pa oumentá konsientisashon tokante importansia di ref di
koral i enkurashá práktikanan sostenibel serka residentenan i turistanan.
Un frente uní pa restorashon di ref
Ref di koral ta konfrontá vários menasa serio, ku ta varia for di kambio di klima, espesienan invasivo,
polushon te sobrepeska. Protekshon di e refnan akí mester bai mas leu ku solamente restorashon,
mirando ku atendementu ku e asuntunan akí huntu ku esfuersonan kontinuo lo ta esensial pa un
protekshon kompleto di e ekosistemanan vital akí. Durante e tayer di DCNA akí, a sali na kla ku tin un
nesesidat pa mehorá kolaborashon interinsular i pa kompartí konosementu. Pa medio di traha huntu
nos por probechá di kapasidat di nos ekspertonan lokal pa elevá proyektonan na tur e islanan.
Aktualmente DCNA ta eksplorando siguiente pasonan pa fasilitá esaki mas aleu, por ehèmpel, ku e
Programa di Konservashon i Restorashon di Habitatnan Prinsipal (Conservation and Restoration of Key
Habitat Program) ku lo kubri tur seis isla i lo inkluí habitatnan di ref di koral.

Related posts

Presentacion di buki di Ans van Santen d.f.m., ex-docente y ex-decano di Colegio Arubano

EA News Author

Esnan cu ta maneha EPI ta wrong and strong!

EA News Author

Parlamentario Gerlien Croes (AVP): Aruba no a experencia ningun perspectiva ultimo tempo

EA News Author

Leave a Comment

Whatsapp Message