CuracaoPoliticaFeatured

Indira Boelbaai  Movementu Kousa Promé: Mgr. Niewindt érue nunka

Indira Boelbaai Kousa Prome

Den Extra di di djárason 28 di ougùstes a sali un artíkulo ku e título “Mgr. Niewindt,
héroe di Kòrsou”
E aña aki a hasi 200 aña ku pastor Niewindt a yega Kòrsou for di Hulanda. El a bini pa
kumpli ku un mishon pa iglesia katóliko ku tabata sosio di esklabistanan hulandes.
Kousa Promé a analisá bida di mgr. Niewindt i a yega na e konklushon ku bou di niun
sirkunstansia no por rekonosé mgr. Niewindt komo un érué i tampoko komo un
emansipadó, manera eroneamente ta pará den bukinan di historia.  Nos análisis ta
mustra ku e trabou misionero ku mgr. Niewindt a hasi no ta trabou na bienestar di
esklabonan. Mas bien ta trata di trabou misionario na fabor di doño di katibu i doño di
plantashi. Siguiente ehèmpelnan ta ilustrá esaki:
Mgr. Niewindt na 1828 a skibi karta pa konsehá minister di kolonia pa laga e
esklabonan kasa. No pasobra mgr. Niewindt ta respetá i promové unión di famia i e
sakramento matrimonio. Nò, pasobra matrimonio lo komprometé i mará e katibu na su
doño. Mgr. Niewindt ta splika ku matrimonio bou di katibunan tin un bentaha masha
importante. E lo mara e hòmber katibu mas fuerte na su doño, pasobra e ora ei e lo no
hui for di plantashi. Pasobra si e hui e ta laga su kasá ku yunan atras i esei e lo no hasi.
Ademas e matrimonio lo bira un preshon sikólogiko i un kuestion di konsenshi pa e
hòmber i e muhé. Nan lo ta mas obedesidu, mas dósil i muchu mas ankrá na plantashi i
doño di plantashi. E strategia aki tabatin komo meta prinsipal tene esklabonan mansu i
fuertemente bou di kòntròl pa por sigui eksplotá nan.

Promé ku ablishon di sklabitut a kuminsá prepará e proseso pa kana yega libertat di
katibu. Mgr. Niewindt a indiká ku no por laga e esklabonan muchu bobo manera e
tabata yama nan. Pero mester wak bon pa no hasi nan muchu sabí tampoko.

Na aña 1828, por ehèmpel, pastor Niewindt ta skibi un relato pa Komisario General di
kolonianan di India Oksidental kaminda ku e ta bisa: Sita na papiamentu:
“…. no ta mi intenshon pa duna katibunan enseñansa amplio, pasombra basá riba nan
situashon físiko esaki lo por ta funesto pa nan doñonan ora nan bira hende liber”.
Mgr. Niewindt kemen ku e kurpa duru i fuerte di e esklabonan kombiná ku enseñansa
amplio lo forma un peliger pa e doñonan. Mas bien nan kier a prepará katibunan pa nan
keda obedesido na rikunan después di sklabitut. Pues mgr. Niewindt tabata sòru pa
katibunan no ta muchu bobo pero tampoko no muchu sabí.
Pa e motibunan aki Niewindt a sòru pa wanta emansipashon algún aña pa e kaba di
mansa e katibunan promé nan haña libertat. Ke men ku pa su motibu katibunan den
kolonia Kòrsou a haña libertat te na 1863 i no mas promé.
I ta na diferente okashon mgr. Niewindt a skibi pa haña pèrmit pa sivilisá i duna
esklabonan lès di kadisashi pa sivilisá nan di moda ku nan ta bira ménos rebelde i stòp
di kai den kriminalidat.
“Dit was niet het eerste schrijven, waarin Niewindt een lans brak voor onderricht aan de
slaven. Reeds eerder was er door hem op gewezen, dat er voor de planters grote
voordelen in lagen, wanneer de slaven in de godsdienst, waarin zij gedoopt waren, ook
zouden worden onderwezen, waardoor zij stellig zouden worden weerhouden van het
plegen van misdrijven”.
Mgr. Niewindt a bringa tambú ku henter su alma. El a kuminsá un ofensiva fuerte pa
eliminá tambú for di bida i mente di e esklabo yu di Kòrsou.
Pa Niewindt tambú tabata un ritual ku tin e forsa di uni e pueblo. Tambú ta yuda
mantené e struktura i esensia di eksistensia di hende den e sosiedat. Esaki ta e motibu
prinsipal ku tabata trata na eliminá tambú for di mente i memoria di e yu di Kòrsou. Den
un sosiedat kaminda esklavonan tabata den mayoría kolonialnan mester a evitá ku nan
ta uni.
Asina Mgr. Niewindt a kuminsá un guera fuerte kontra tambú. Den un karta ku el a skibi
na yanüari 1850, pa Obispu di Gurium na Hulanda, e ta bisa ku durante e 25 añanan ku
e tabata aki na Kòrsou el a purba mediante di atvertensia, amonestashon i reklamo pa
stòp e profanashon di Pasku i aktonan bochornoso rondó di Tambú.
Mgr. Niewindt a introdusí leinan diktatorial i represivo di iglesia den parokianan na
Kòrsou. Un di e leinan aki ta ku un hende ku mete ku tambú lo no haña santa oleo
(sakramentu) i ora e fayesé e no ta haña santana bendishoná. Tabata der’é den chiké.
Chiké ta un pida espasio den santana ku no ta bendishoná i ku ta será ku un tranké di
datu. E persona ku a introdusí e asuntu di chiké aki na Kòrsou ta hustamente mgr
Niewindt.

Ta ehèmpelnan ku ta mustra bon kla ku mgr. Niewindt no a lucha na benefisio di su
próhimo. E no a kumpli ku su deber sagrado komo misionera di Dios. Mgr. Niewindt su
trabou mishonero tabata konsistí di sòru pa mansa katibunan i eks katibunan ku lèsnan
di kadisashi. Hasi nan mansu i dósil pa nan respetá nan doño i kumpli ku òrdu di nan
superior.
Historiadonan hulandes a premia mgr Niewindt ku e título di emansipadó. Si analisá e
informashonnan ku a kaba di bini dilanti i si tene na kuenta ku mgr. Niewindt mes tabata
doño di katibu lo mester bira mas ku kla pa nos ku mgr. Niewindt no ta kumpli ku e
kriterionan pa ta un emansipadó.
E tabata siña e katibunan ku nan ta katibu pa boluntat di Dios. Pa kolmo Niewindt mes
tabata doño eksplotadó di katibu. Ora libertat a kai na 1863 su herederonan a risibí fl.
5200 di reparashon. E montante aki ta representá 26 katibu. Hamas un agente di
komersiantenan esklavista ku ta doño di katibu por ta un érue pa desendientenan di
katibunan di Kòrsou. Kousa Promé a publiká e datonan aki pa ilustrá su posishon.
Kousa Promé ta kondená e deklarashon publiká den korant EXTRA ku Niewindt ta un
héroe. Mgr. Niewindt érue di Kòrsou hamas. Asina tin bastante parti mas di historia di
Kòrsou ku mester ser investigá i skirbí di nobo. Esaki ta un tarea pa historiadónan yu di
Kòrsou.

Indira Boelbaai
Movementu Kousa Promé

Related posts

Ta evaluando e siguiente pasonan cu lo mester tuma

EA News Author

Seapel spiña largu: no ta problema pero den problema

EA News Author

IBISA ta cla pa cuminsa cu “IBISA camp 2023”

EA News Author

Leave a Comment

Whatsapp Message