LocalSocial

FPNA: E resultado di e estudio di CARMABI no ta sorprendente, pero si mester wordo inclui den nos maneho basa riba evidencia di termino largo

Sondeando Coral

Den e ultimo simannan e resultadonan y conclusionnan di e sondeo di nos rifnan di coral y calidad di awa conduci pa e fundacion ‘Caribbean Research and Management of Biodiversity’ (CARMABI) a wordo publica via diferente medionan. Pa Fundacion Parke Nacional Aruba (FPNA) e informacion di estudionan asina ta sumamente importante pa asina adapta manehonan di areanan natural basa riba evidencia di situacionnan actual. Pa hopi tempo caba FPNA, y otro organisacionnan cu ta dedica na conservacion di naturalesa, a indica cu nos lama ta deteriorando rapidamente. Awor esaki ta documenta den un forma objetivo door di un instituto reconoci den nos region.

Den e raport di CARMABI e estado di Aruba su rifnan di coral ta clasifica pa ta den condicion critico te rasonabel. Pa un rif di coral y su ecosistema ta resiliente pa menasanan manera horcan, cambio di clima, malesanan etc., rifnan mester ta den un estado bon of hopi bon pa por restaura su mes. Adicionalmente, e ecosistema asocia cu e rifnan ta den un desbalansa, unda tin relativamente hopi alga y pisca herbivoro (incluyendo gutu), pero tin poco invertebrato (calco, kreeft, bushi di lama) y pisca predatorio (jampou, mero, snapper, tribon) cu mester mantene e ecosistema den balansa. Cu e estado actual di nos ecosistema di rifnan ta den condicion degrada, Aruba su ecosistema di rifnan ta cerca di un colapse ecologico, caminda e bida marino no lo por carga su mes mas, y nos lo tin lamanan morto.

Tin diferente menasanan pa nos bida marino, manera cambio  di clima, especienan invasivo (lionfish, yerbe invasivo, coral invasivo), coral bleaching, malesa di coral, polucion, recreacion y extraccion iregula, trafico maritimo y su impactonan, pero tambe polucion for di tera den forma di desperdicio y awa di pos, y polucion kimico (fertilisante, pesticidio, herbicidio, detergente, medicinal, verf, azeta, bateria, etc.) cu ta yega nos lama via  e diferente RWZI, awasero, basha directo, of via grondwater. Algun di e formanan di polucion aki a wordo identifica den e raport di CARMABI di ta presente den consentracionnan halto y no saludabel pa nos medio ambiente marino. Mayoria, si no ta tur, di e impactonan aki ta e consecuencia directo of indirecto di e crecemento no structura y no sostenibel di turismo (cu ta responsabel pa mayoria di e polucion kimico) y nos poblacion creciente cu nos isla a pasa den e ultimo decadanan. E crecemento exponential aki a sosode sin consideracion di e capacidad di carga di nos infrastructura, social, medio ambiente y ecologia of un planificacion espacial pa reduci impacto of presionnan.

E aumento di menasanan y e degradacion di nos medio ambiente y naturalesa ta un resultado cumulativo di algun decada, y e no ta un problema cu por wordo resolvi den un dia. E lo tuma colaboracion y decadanan di accion restorativo pa yega na solucionnan necesario pa segura un medio ambiente sano y salvo pa naturalesa y ser humano. Pero tin pasonan importante cu Aruba por tuma pa reduci e riesgo pa mas degradacion y pa crea un ambiente unda naturalesa, y cu esey e calidad di nos awanan, por recupera. Aruba mester cambia completamente pa un desaroyo sostenibel, unda desaroyo y crecemento economico ta wordo evalua basa riba e capacidad di carga (ecologico) di e isla. Mester cambia e focus completamente pa turismo di calidad halto y impacto abou, hunto cu e desaroyo di otro pilarnan economico sostenibel. 

 Adaptacion apropia pa desaroyo sostenibel lo ilustra e necesidad pa un moratorium inmediato ariba desaroyo na costa y camber di hotel nobo (incluyendo esnan firma caba), y lo solamente permiti renobacion di hotel existente cu ta reduci nan capacidad. Mester eleva maneho di desperdicio y awa sushi pa cumpli cu rekesito actual y internacional y cuadra cu e poblacion cu ta contribui na esaki (ambos local y turista). Cada contribuyente por ta parti di e solucion door di reduci nan desperdicio y awa sushi y stimula door di un structura unda e productor di polucion ta paga. Leynan, decretonan, maneho y control ariba esaki di parti autoridad mester regula e impacto humano cu tin riba medio ambiente y naturalesa. Pa cada ciudadano of organisacion cu kier tuma responsabilidad pa nan propio marca ambiental, mester tin suficiente informacion local disponibel den forma di curso y certificacion di sostenibilidad.

Un parke marino ful rond Aruba tambe por forma parti di e solucion pero mester wordo combina cu esfuersonan integral pa reduci e menasanan y polucion cu ta bin di tera. Una bes e menasanan di tera ta mitiga, planificacion espacial marino y zonanan como parti di un parke marino ful rond di e isla ta crucial pa restaura ecosistema y biodiversidad y mitiga impacto humano riba e medio ambiente marino. Sistema di boei por preveni daño di ancramento y guia recreacion humano pa cierto zona unda e actividad lo tin menos impacto. Cierto areanan por wordo aloca y manteni pa proyecto di conservacion marino manera rifnan artificial pa restaura coral, mitiga yerbe invasivo pa restaura nos yerbenan nativo y otro technologianan inovativo pa recuperacion di nos bida marino. 

Pa restauracion di coral e ta esencial pa e medio ambiente marino no ta bou presion continuo di polucion di tera of actividad humano no sostenibel. Segun e raport di CARMABI, a resta solamente un sitio na Aruba su costa zuidwest cu tin un medio ambiente marino relativamente saludabel door di e coriente di awa limpi cu ta bin di e oceano na e punta mas pazuid di nos isla na Sero Colorado. Lamentablemente ta di cuestiona con largo e area aki lo keda saludabel cu e desaroyonan turistico cu ta tumando lugar riba e costa eynan actualmente, caminda via grondwater y e aumento di actividadnan di bishitante por impacta e bida marino. Pa e motibo aki tur desaroyo mester no solamente considera e area directo di construccion, pero tambe e impacto riba areanan (natural) den besindario como tambe e impacto indirecto cu e desaroyo lo tin riba Aruba, un isla cu ya caba ta demasiado desaroya. Cada desaroyo nobo ta hisa e presion riba nos recursonan (natural) door di un aumento di recreacion, poblacion, consumidor, trafico, polucion, etcetera. 

Aruba mester aplica precaucion pa tur desaroyo y haci un evaluacion adecuado di e impacto social y ambiental prome, incluyendo plan di mitagacion di impacto y evaluacion di alternativonan, prome cu duna permiso pa un desaroyo. Asina, FPNA ta aplica y encourasha maneho basa ariba evidencia, miho practicanan prueba, y e principio di precaucion pa determina accionan sostenibel pa logra un balansa real entre bienestar economico, social y ecologico door di mitiga impactonan humano no sostenibel y duna naturalesa espacio pa restaura su mes.

Relative Abundance Of Land Based Natural And Human SubstancesCyanobacteriaAruba Coral Reef Baseline Study 2019Differences In Reef Health SimplifiedDegradation Of Coral 1980S 2019Sondeando Coral

Related posts

Benta y compra di productonan online mundialmente y na Aruba ta enfocando pa cuminsa paga belasting

EA News Author

Fundacion Pa Nos Muchanancu curso: ‘Comunica cu muchanan di 0-12 aña

EA News Author

Parlamentario nan nobo den politica ta tira piedra sconde MAN

EA News Author

Leave a Comment

Whatsapp Message