LocalFeatured

Anochi di combersatorio sala completo no ta contento cu ainda no tin papiamento como lenga di instructor na scolnan

Dsc 2609

Fundacion Lanta papiamento a organisa un combersatorio pa conmemora dia di abolicion di Sclavitud. E tema di e encuentro aki ta Sclavitud y Papiamento. Den un sala completamente yen Todd Dandare.Mag.Ling y Dr. Joyce Pereira a duna un lectura y despues a scucha e sala y por a hiba combersacionnan interesante den e sala, pero tambe hopi preocupacionnan a bin padilanti den sala.

Sinembargo Dr. Joyce Pereira ta sumamente contento cu e anochi a bay bon unda cu por a mira y sinti cu e hende nan tabata hopi interesa, pero na mes momento ta sinti cu nan tabatin hopi conocemento y a aporta den e combersacion. E sala completo a haci pregunta manera dicon Aruba ainda no a cambia, dicon te ainda Aruba ta den e situacion cu e ta actualmente cu papiamento. Den tur e discusionnan di e malcontento cu nos papiamento no ta wordo respeta pa nos mes aki na Aruba den e veld di enseñansa y grito di desesperacion ta pidi pa cera cabes como Arubiano nan traha hunto pa wak con por drecha e situacion di enseñansa y husticia cu ainda ta na Hulandes.

Nos hende nan ta papiamento nan ta papia y ta papiamento nan ta compronde. Fundacion Lanta papiamento lo sigui cu mas informacion mirando cu e mes un hendenan a pidi pa mas.

E situacion di enseñansa na Aruba ta doloroso mirando cu cada biaha nos ta kere cu awo si ta bay logra pa Aruba su papiamento yega na e scolnan pa tur mucha tin nan base materno fuerte pa asina haci mas facil pa por siña tur otro idioma, pero na momento cu e pasonan aki ta wordo tuma  pa straño cu e ta zona ta pasa algo cu enbes di bay dilanti ta dal dos paso bek patras. Segun Joyce Pereira di fundacion Lanta papiamento esaki ta pasa continuamente.

Ta di lamenta cu  Pre PEP na Universidad di Aruba a traha asina bon y a crea asina hopi maestro motiva e tempo ey y asina a formula e proyecto scol multilingual cu a haya dos scol cu a bay den e proyecto y a bay bon, pero dadomomento e guia pa e scol di un of otro motibo a para y awe kier bin bisa cu no tin dato con e scol a bay, un situacion masha straño mes , segun Joyve Pereira di Fundacion Lanta Papiamento.

Un situacion tristo con enseñansa di Aruba ta wordo maneha, propio minister ta vocifera cu abase cu no tin dato ta Hulandes e muchanan mester siña paso ta Hulandes nan ta bay studia afo y ta pa e motibo aki mes no a bin cu mucho cambio na e momentonan aki.

 

Minister di enseñansa tabata bon cla cu fundacion lanta papiamento cu Hulandes ta keda e idioma principal pa enseñansa. Segun Joyce Pereira. loke cu ta pasando ta imposibel pa kere mirando di tur e pruebanan cu tin  cu e mucha na momento cu su idioma materno ta esun di mas importante pa e siña den dje gobierno no ta mira esaki importante pa nos muchanan, hobennan Arubiano cu ta studia y asina aki nos mes mandatarionan ta kibra nos propio idioma cu ta papiamento.

Den e sala loke cu a vocifera ta cu enseñansa di Aruba ta den crisis y esaki tur mayor ta sinti unda cu enseñansa ta manera forsa, frustra den un situacion di un manera cu bo no por sali afo. Segun Joyce Pereira di fundacion Lanta papiamento.

Ta e momento cu Aruba y su gobernantenan mester tin e curashi obliga e departamento di enseñansa y e mandatario di enseñansa pa mira e realidad paso Aruba no por sigui asina aki.

Casi 70% di nos poblacion no tin mas cu scol basico of un diploma di EPB, kico esaki kiermen? Kico esaki ta bisa na e gobernantenan? Asina aki kier pa e situacion keda ? Door di e enseñansa aki por bisa cu 1 of 2 % di Arubiano so ta yega e top di enseñansa, debi cu tin asina tanto persona cu ta cay afo of cu ta bay un nivel di enseñansa  cu enrealidad cu nan no merece y cu nan tin mester di ta mas halto no por yega y ta keda bay abao enbes cu nan ta bay ariba pa asina eleva e pueblo su educacion.

Esunnan presente a expresa na varios ocasion cu ta sinti cu hasta e gobernantenan kier mantene e enseñansa abao asina pa tin hopi dropout pa tin hopi hende cu salario minimo. Segun Joyce Pereira e enseñansa aki tin un otro caracteristico cu ta manera sefta esunnan hopi bon y ta bay Hulanda y  na Hulanda ta sigui sefta y esun bon nan Hulanda ta gara.

 

Den e parti aki Joyce Pereira ta hasta kere cu pa Hulanda esaki ta un situacion di gana pa nan mirando cu na momento cu e studiantenan bon caba di studia nan no ta bin Aruba mas y nan no ta haya trabao na Aruba tampoco, pero na Hulanda nan ta keda mirando cu na Hulanda si nan ta haya trabao dibiaha.

Hopi mucha cu a caba di studia na Hulanda y cu a pasa den tur e trayectorio di sefta  y ora nan slaag y ta bisa nan cu bo ta cla pa bin Aruba hopi di nan ta bisa cu no nan no ta bin Aruba paso nan a haya un bon trabao na Hulanda, of nan ta bisa cu no nan ta keda un par di tempo unda cu nan ta scoge pa haya un poco di experiencia y despues nan ta bin, pero e realidad ta cu nan no ta bini mas y asina Aruba ta keda perde perde hopi calidad di hende cu por yuda hiba Aruba padilanti.

Di e manera aki Aruba ta keda flota den un nivel cu Aruba su poblacion no merece.

Con por logra pa gobernantenan realisa den e crisis di educacion cu Aruba ta, ta e pueblo, studiante, mayornan y docentenan mester lanta. Ta di lamenta cu no tin varios protesta di mayor of di maestro of  SIMAR mes cu a tuma luga pero e protestanan cu si a tuma luga ta pa  propio interes di placa of salario , pero pa loke ta trata e contenido di enseñansa cu no ta canando bon ningun no ta para pa esaki .

Un ehempel gobierno a tuma un decision masha malo mes pa EPB , pero no a tende yun mayor of  maestro protesta. Joyce Pereira di Fundacion Lanta papiamento ta kere cu nos hende nan mester lanta for di soño y mira e realidad, abo como mayor bo kier pa bo yiu keda drop out ? Bo no kier un miho enseñansa pa bo yiu? Bo no kier un miho enseñansa aki na Aruba pa bo yiu ? Bo no kier bo yiu por papia varios idioma ? cu e por hiba varios combersacion rond mundo cu cualkier hende ? Hopi biaha nos ta mira mucha di otro pais na television y nos ta bisa hepa nan ta papia bon y nos muchanan asina nan drenta scol basico nan ta perde e habilidad ey y nan no ta desaroya nan habilidad di papia, pensa y saca nan vocabulario, Esaki ta pone cu e studiante ta keda na un nivel abao, segun Dr. Joyve Pereira di Fundacion Lanta Papiamento.

Si un studiante no a progresa den su idioma e studiante no tin ningun herment pa siña un otro idioma of siña otro cos den e otro idioma ey y esey ta masha dificil.  E conseho ta keda pa Aruba ban pa un cambio, Aruba mester cambia, nos mester cambia, nos mester laga nos gobernantenan sa kico nos kier y no keda keto pa miedo na e mandatarionan, parlamentarionan of directivanan di scol. Nos mester ta consciente cu ta e mayornan ta percura pa e scolnan tin mucha y si no tin mucha no tin scol, no ta e mayornan mester lanta y exigi pa tin scol y bon enseñansa pa nan yiu.

Segun Joyce Pereira un sindicato mane SIMAR por haci hopi mas bon trabao pa enseñansa di Aruba. Den pasando den añanan 70,80 y 90 SIMAR tabata dirigi y tabata percura pa cosnan sosode unda nan ta informa e mayornan pa hunto bin dilanti y exigi un miho enseñansa na Aruba.

Actualmente SIMAR a para bira cu ta defende e posicion huridico di e docentenan solamente pa nan salario y no e contenido di enseñansa na Aruba. Con por ta posibel tin un sindicato y e no ta mira kico ta sosode den enseñansa.

 

SIMAR tin un rol hopi educativo pa e maestronan e mester percura pa e maestronan ta motiva. Loke cu awor aki no tin den enseñansa ta un grupo grandi di maestronan cu ta demotiva paso nan no ta mira un fruto di nan trabao y ta mira mucha cu solamente ta fracasa, no ta produci y nan mes como docente no ta produci manera cu nan ta desea, dus ta haya un circulo vicioso di situacionnan cu no ta bay bon den enseñansa y ta pre mira cu aki poco dia enseñansa na Aruba ta un caos completo, segun Joyce pereira e ta tribi di bisa esaki den voz halto paso e ta un berdad cu ta pasando cu nos enseñansa ta bibando na Aruba.

Sinembargo awo tin 70 aña cu a pasa cu nos ta mira cu e enseñansa no ta bon y ainda nos tin cu bringa e idea cu a keda crea den nos mente den e enseñansa colonial cu te ainda nos ta kere den dje  y cu ta bisa cu nos idioma no ta sirbi ect ect. Aruba mester un cambio den enseñansa.

Related posts

Di aña 2017-2021 solamente 14% a pasa nan General Education Development ‘GED’

EA News Author

Presidente di parlamento Edgar Vrolijk : Reunion pa trata ley di matrimonio di mes un sexo a cana bon y conforme ley

EA News Author

Mas o menos 300 famia den bijstand no a entrega formulario di scol 2021/202

EA News Author

1 comment

Leave a Comment

Whatsapp Message